12 błędów poznawczych, które czynią cię nieszczęśliwym
Autor: Larry Kim
W Internecie można znaleźć setki artykułów traktujących o dobrych nawykach, które mają nam pomóc odnieść sukces.
Jednak tego typu teksty — bez względu na to, jak bardzo są pouczające i inspirujące — pokazują tylko jedną stronę medalu.
Czytanie tego typu porad może przynieść efekt odwrotny do zamierzonego: zamiast poczuć przypływ motywacji, wpadamy w przygnębienie.
„Nigdy nie uda mi się zmienić swojego życia. Nie jestem gotów na takie poświęcenie.”
To zupełnie normalna reakcja. Wszyscy doświadczamy czasem negatywnych myśli. Ich źródłem są przede wszystkim błędy poznawcze — nieracjonalne zapatrywania na rzeczywistość.
Nasze błędy poznawcze zaliczają się najczęściej do jednej z czterech głównych kategorii: selektywna percepcja, personalizacja, myślenie czarno-białe i katastrofizacja.
Świadomość rządzących nimi mechanizmów może pomóc nam uchronić się przed ich demotywującym wpływem.
Oto lista dwunastu myśli wynikających z błędów poznawczych, które najczęściej podkopują nasze wysiłki:
1. „Ta osoba zawsze mi to robi…”
Dwa rodzaje błędów poznawczych w jednym zdaniu. Pierwszym z nich jest filtr mentalny — ignorujemy pozytywy, skupiając się wyłącznie na negatywnych aspektach danej sytuacji. Drugi błąd to myślenie czarno-białe: niejako z automatu stwierdzamy, że dana osoba musi mieć wobec nas wyłącznie złe intencje.
2. „Świetnie, cały dzień zrujnowany…”
Myśląc w ten sposób ulegamy katastrofizacji, która polega na wyciąganiu całościowych wniosków z pojedynczej nieprzyjemnej sytuacji. Negatywne myśli — choćby były wywołane zupełnie błahym problemem—wywołują wówczas efekt kuli śniegowej, szybko zamieniając się w samospełniające się proroctwo.
3. „Robi to tylko po to, by mnie wkurzyć…”
Działa tu personalizacja — przekonanie, że cała sytuacja dotyczy tylko jednej osoby (najczęściej nas samych), nawet jeśli nie ma to nic wspólnego z prawdą. Pamiętaj: większość osób, które spotykasz na swojej drodze, wcale nie ma czasu ani ochoty, by za wszelką cenę uprzykrzać ci życie.
4. „Jestem w tym beznadziejny…”
Jasne, pewne rzeczy mogą sprawiać ci trudności. Zauważ jednak, że przekonanie o swojej totalnej „beznadziejności” działa tylko na twoją szkodę — przestajesz wówczas dostrzegać swoje mocne strony i utrudniasz sobie pracę nad tym, co rzeczywiście wymaga poprawy.
5. „Moje życie to niekończące się pasmo problemów…”
Czy naprawdę uważasz, że twoje życie składa się tylko i wyłącznie z problemów? Jeśli będziesz tak myśleć, prędzej czy później rzeczywiście zaczniesz zachowywać się jak osoba, dla której nawet najmniejsza przeszkoda jest barierą nie do pokonania. A stąd już prosta droga do bycia przykrym ciężarem dla innych.
6. „To nie może się udać…”
Podobnie jak w poprzednim przykładzie, kapitulujesz w obliczu swojej negatywnej percepcji sytuacji. Jeśli rzeczywiście jesteś przekonany, że twoje wysiłki są z góry skazane na niepowodzenie, po co w ogóle je rozważasz? Nie pozwól sobie wpaść w tę pułapkę. Zamiast marnować czas na zamartwianie się, po prostu spróbuj. Rezultat może cię przyjemnie zaskoczyć.
7. „Nikt nie liczy się tu z moim zdaniem…”
Gdy przesadnie koncentrujesz się na swojej osobie za każdym razem, gdy coś idzie nie tak, zaczynasz automatycznie identyfikować się z negatywnymi sytuacjami. W rezultacie często nieświadomie umniejszasz swoje znaczenie w oczach innych ludzi. Zamiast dręczyć się myślą, że jesteś częścią problemu, zacznij szukać sposobów na to, by stać się częścią jego rozwiązania.
8. „Przecież to niemożliwe…”
Ta myśl pojawia się zazwyczaj wówczas, gdy rozważamy coś, co jest po prostu mało prawdopodobne. Jeśli chcesz, możesz podnieść swoje szanse na wiele sposobów — fatalistyczna postawa nie jest jednym z nich.
9. „Nigdy nie będę w niczym dobry…”
Myśląc w ten sposób nie zostawiasz sobie żadnego pola do manewru. Prawda jest taka, że każdy z nas jest dobry w co najmniej kilku rzeczach. Wszyscy mamy też potencjał, by osiągnąć mistrzostwo w wielu innych obszarach — jeśli tylko zainwestujemy w nie wystarczająco dużo pracy. Trudno jednak zrobić jakiekolwiek postępy, jeśli już na starcie poddajemy się negatywnym myślom.
10. „Nikt nie docenia mojej pracy…”
Mogę się założyć, że to, co robisz, zostało już docenione przez wiele osób w twoim otoczeniu. Sęk w tym, że nikomu nie przyszło do głowy, że powinien ci o tym powiedzieć. Zamiast wmawiać sobie, że wszystkie twoje wysiłki są daremne, spróbuj poprosić kogoś zaufanego o opinię. Dopiero wówczas będziesz w stanie wyciągnąć realistyczne wnioski.
11. „Innym jakoś się to udaje, ale nie mi… ”
Jeśli coś sprawia ci szczególną trudność, zastanów się, czy na pewno podchodzisz do problemu we właściwy sposób. Być może istnieje inne podejście, które pozwoliłoby ci lepiej wykorzystać swoje atuty. Musisz też pamiętać, że ci, którym się to już udało, również napotykali na swojej drodze liczne trudności. Spróbuj znaleźć kogoś, kto stoi przed tym samym wyzwaniem — wymiana doświadczeń znacznie ułatwi wam zadanie.
12. „Jestem zupełnie sam i nikogo nie obchodzę…”
Czasem możesz odnosić takie wrażenie… ale to tylko kolejne samospełniające się proroctwo. Tego typu zrezygnowana postawa może odciąć nas od innych ludzi. Zwłaszcza tych, którzy mogliby nam pomóc wydostać się z dołka. Nie bój się odezwać się pierwszy. Poproś o pomoc, jeśli jej potrzebujesz.
Negatywne myśli i błędy poznawcze przejmują kontrolę nad naszym umysłem, odciągając naszą uwagę od tego, na czym faktycznie powinniśmy się skoncentrować. Utwierdzają nas w przekonaniu, że nie warto próbować — bo przecież i tak nam się nie uda.
Gdy przyjmujemy taką postawę, zapominamy, że niepowodzenia są naturalnym elementem naszego życia, który w żaden sposób nie wyklucza końcowego sukcesu. To właśnie one dostarczają nam cennych informacji, których nie bylibyśmy w stanie uzyskać z żadnego innego źródła.
Artykuł został pierwotnie opublikowany na Inc.com
O autorze
Larry Kim jest CEO Mobile Monkey oraz założycielem WordStream. Możesz znaleźć go na Twitterze, Facebooku, LinkedIn i Instagramie.
